|
Obxectivos previstos:
•Descubrir o mar como espazo xeográfico-cultural consubstancial coa idiosincrasia ou maneira de ser dos galegos e galegas.
•Descubrir e comprender a pegada desta prolongada relación histórica a través de achados arqueolóxicos, toponimia, mitoloxía, ritos, crenzas ou sucedidos tanto reais como imaxinarios.
•Analizar as relacións de carácter económico, relixioso ou cultural que mantivemos con outras comunidades culturais a través do mar e das actividades vinculadas ao mar.
•Facer uso da oralidade e da memoria de vida como recurso, mesmo afectivo, para dialogar co noso pasado máis inmediato e cos seus protagonistas.
•Capacitar o profesorado para comprender e transmitir os valores da nosa cultura mariñeira, así como sensibilizalos sobre os seus valores para a formación das novas xeracións.
|
|
Contidos:
09.45 Entrega material e recepción.
10.00 - 11.30 Conferencia
Aceite, madeira e boinas. A talasonimia dos naufraxios de mar dos galegos.
Un percorrido polos nomes da beiramar galega e explicaremos a súa orixe, en moitos dos casos vinculada a accidentes xeográficos, outros a desastres con graves perdas de vidas e facendas, pero tamén, moitas máis veces das que puideramos supoñer, a sucedidos curiosos que van camiño do esquecemento.
Xosé Lois Vilar Pedreira
Activista cultural, arqueólogo, historiador, experto en toponimia e na lingua dos cabaqueiros, etnógrafo e empresario da froita. Xosé Lois Vilar, O Pataqueiro, é, sobre todo, un infatigable animador cultural no Val Miñor, presidente da asociación SOS Groba e subdirector do Instituto de Estudos Miñoranos.
11.30 - 13.00 Conferencia
Naufraxios literarios e reais
Será un percorrido polo mundo do mar achegado aos desastres mariños preto do noso litoral: frases usuais, citas, refráns, modelos de textos con referencias literarias, autores que escribiron sobre naufraxios, declaracións ou protestas de mar e o proceso de fixación histórica dos desastres en Galicia. Unha intervención moi sinxela ante a imposibilidade de tratar en profundidade tan inxentes aspectos relacionados co tema a tratar.
Hixinio X. Puentes Novo
Natural do Porto do Barqueiro (1952). Mestre de primaria en exercicio. Oficios diversos e temporais, mesmo mariñeiro nos buques mercantes. Investigador na historia do seu concello. Toda a súa obra narrativa está en lingua galega.
13.00 - 14.00 Mesa redonda
A memoria naufragada
Xosé Lois Vilar Pedreira e Hixinio X. Puentes Novo
Modera: Antonio Reigosa
Oportunidade para que o público asistente poida facer preguntas, así como para o moderador pór en relación as dúas conferencias previas e así ampliar puntos que se consideren de especial interese.
16.30 - 17.30 Conferencia
acordeón de Antuerpe. Xeografía xeral do mar de Galiza
Pártese dunha referencia pouco divulgada: a obsesión que tiñan os homes da Xeración Nós (Castelao, Otero, Amado Carballo) polas cousas do mar. En concreto polo porto nortense de Antuerpen, que os tres citan na súa obra e que, polo tanto, converten naqueles anos 20 nun espazo máis da literatura galega. Aínda máis, en Arredor de si, Otero Pedrayo sitúa precisamente aquí a conversión definitiva e o recoñecemento como galego de Adrián Solovio, cando «camiñando só pola noite antuerpiana» escoita esta cantarela que vén dun barco amarrado no peirao: «Lanchiña que vas en vela / levas panos e refaixos para a miña Manuela». Ou sexa, dun xeito simbólico, Otero Pedrayo sitúa en Antuerpen o nacemento da propia Xeración Nós.
A partir de aquí construirase un mapa do mundo a través das historias de moitos mariñeiros: a descuberta do volcán de Porcupine e dos novos caladoiros do Gran Sol (por Serafín Mourelle); Capetón, Mozambique e a FRELIMO (por Mesejo de Fisterra); os pangueiros de Baiona no Océano Índico; ou Manuel Cociña (de Perlío) e a Canle de Panamá.
Xurxo Souto
A Coruña, 1966. Músico e escritor, licenciado en filoloxía clásica.
17.30 - 19.00 Conferencia
Imaxinarios da flota bacallaeira nos grandes Bancos de Terranova
Nesta presentación mostrarase un percorrido interxeneracional onde se sinalará a estadía da nosa flota bacallaeira nos Grandes Bancos de Terranova, desde os seus comezos até a moratoria en 1992. O obxectivo é mergullármonos en como viviron os homes que alí traballaron, como se adaptaron ás condicións climáticas, á vida a bordo, aos problemas políticos que xurdiron. Todo iso desde dentro do barco para sentir o ambiente que respiraron estes homes e como todo vai cambiando polas mudanzas que experimentaron desde a incorporación tecnolóxica, a gran concorrencia, até o colapso do bacallau.
Rosa García-Orellán
Doutora en antropoloxía social e cultural pola Universidade do País Vasco no ano 2001. De 2002 a 2008 investigou na Memorial University of Newfoundland (Canadá) a situación pesqueira nos Grandes Bancos de Terranova. Traballa como profesora da Universidade Pública de Navarra desde 2010.
19.00 - 20.00 Mesa redonda
Andar o mar. As pegadas do salitre
Xurxo Souto e Rosa García-Orellán
Modera: Isidro Novo
Oportunidade para que o público asistente poida facer preguntas, así como para o moderador pór en relación as dúas conferencias previas e así ampliar puntos que se consideren de especial interese.
20.00 - 20.30 Recital poético.
Transfusión Oceánica
Recital poético multimedia
Xosé Iglesias
Poeta do mar, natural de Cee, patrón de pesca de altura.
|
